Ömer Hayyam

Ömer Hayyam, 18 Mayıs 1048 yılında İran Nişabur’da dünyaya geldi. Babası çadırcı olan yazar bundan dolayı acem dilinde çadırcı anlamına gelen Hayyam ismini almıştır. Yaşadığı dönemin bilginleri arasında yer alan Ömer Hayyam, felsefe, metafizik, astronomi ile matematik alanlarına iilgi duymuş edebiyat alanında şiirleri ile tanınmış biridir. Kendi döneminde bulunan ünlülerin dğdukları tarih bilinmemesine rağmen Ömer Hayyam'ın doğum yılı ve tarihinin bilinmesi takvim alanında da uzman olmasından kaynaklıdır.

Celali takviminde imzası olan Ömer Hayyam yaşadığı dönemin iki ismi olan Alamut Kalesinin lideri Hasan Sabbah ve Selçuklu Devlerinin veziri Nizamülmülk ile aynı medresede eğitim aldı. İkisinin arasındaki düşmanlığa rağmen her ikisi ile de arkadaşlığını sürdürmeye devam etti. Aynı zamanda bu bilgiler Amin Maalouf'un eserinde yer aldı. Horasanın Dahisi, iran'ın filozof gibi isimler ile anılan ortaçağın en dikkat çekici ismi Binom açılımını kullanan ilk kişi olarak tarihe geçti. Ömer Hayyam matematik alanında başarılı bilim adamı olarak bilinmekte ve denklemler ile ilgili kalemealdığı eseri halen kaynak olarak kullanılır.

Matematikte herkesin bildiği X ifadesinin doğmasını sağladığından Orta doğuda İbn-i Sina’dan sonra yetiştirdiği en büyük bilgi olarak bilinmektedir. Aynı zamanda doğu edebiyatının rubai türü kurucu olan yazar rubaileri kolay ve anlaşılır bir dille yazmış ve günümüze kadar damga vurmuştur. 

Açık görüşlü biri olan Ömer Hayyam kendi döneminde yazdığı Rubailerinden dolayı birçok suçlamaya maruz kalsa da bu suçlamalar gerçeği yansıtmamaktadır. Kendisini dinsizlikle suçlayan kişilere rubaileri ile cevap vermiş büyük bir bilgin olarak tanınmaktadır. Bilime çok düşkün olan Hayyam bundan dolayı dinsiz olarak anılmış astronomi alanında kurduğu rasathanesini yıkmışlardır. Bu olayın ardından hayata küsen Ömer Hayyam düşüncelerini dörtküllerle açık bir şekilde dile getirdi. Yaptığı çalışmalar ile bilime oldukça fazla katkı sunan Ömer Hayyam 4 Aralık 1131 yılında hayatını kaybetmiştir.