Sabahattin Ali Türk romanının en başarılı örneklerini veren yazarlarımızdan birisidir. İçimizdeki Şeytan kitabı da en çok beğenilen ve okunan kitapları arasındadır. İnsana dair çözümlemeleri ve toplumsal olayları değerlendirmesi açısından çok balarılı olan yazarın bu romanı iki arkadaşın vapurda giderken yaptıkları bir konuşma ile başlıyor. Ömer ve Nihat, iki yakın arkadaştır ve vapurla seyahat etmektedir. Ömer birden güzel bir fark eder ve vapurdan inerken onu kaybetmemek için takip etmek ister. Nihat bu durumdan hoşlanmaz ve Ömer’in bir rezillik çıkaracağını düşünerek o da onu takip eder. Ömer yakın takipte olduğu kıza seslenmek üzere iken arkasından yaklaşan teyzesi kendisine seslenir. Teyzesi kızı tanır. Ömer’e kızın musikiye ilgisi olduğunu ve bu yeteneği fark edilince İstanbul’a musiki eğitimi için getirildiğini anlatır.
Macide
Ömer’in görür görmez etkilendiği kızın ismi Macide’dir ve Macide Balıkesir’den gelmiştir. Daha ortaokuldayken Macide’nin müziğe olan yeteneği fark edilir. Bunu fark eden kişi ise öğretmeni Bedri Bey’dir. Bedri Hoca Macide’yle yakınlaşarak onun müziğe olan ilgisini arttırır. Ama Balıkesir küçük bir yer olduğu için hemen aralarında bir şey olduğu konusunda dedikodu çıkar. Bu dedikodu Bedri ve Macide’yi birbirinden uzaklaştırmaz, aksine daha da yakınlaşmalarına neden olur. Bedri Bey yılsonunda İstanbul’a taşınana kadar ilişkileri devam eder. İçimizdeki Şeytan aslında bilmeden yaptığımız şeylerin gerisinde içimizde kötü bir niyet olup olmadığının da sorgulamasıdır.
Macide’nin İstanbul’a Gelişi
Ömer’in teyzesi Emine Macide’yi ve ailesini yakından tanır. Hatta Macide Emine ve eşi Galip’le birlikte kalmaktadır. Galip ilk başta bu durumdan rahatsız olsa da Macide’nin babası aydan aya ona para gönderdiği için bu duruma sesini çıkarma. Emine, Macide’nin ailesinin kızın gelip İstanbul’da musiki eğitimi alması için ikna etmiş ve Macide’yi evinde ağırlar.
Ömer ve Nihat
Ömer’in Macide’yi takibi sona erdiğinde ve Macide gözden kaybolduğu sırada Nihat hala onu takip etmektedir. Daha sonra Ömer’e yetişir ve birlikte Beyazıt’ta bir kahvehaneye girerler. İçimizdeki Şeytan sık sık karakterlerin çözümlemesine dayanan ve onların içsel konuşmalarına ve birbiriyle konuşmalarına yer veren bir romandır. Sabahattin Ali, bu konuda Türk romanının en başarılı örneklerinden birisini İçimizdeki Şeytan kitabı ile birlikte vermiştir. Ömer ve Nihat arasındaki konuşmalardan karakterleri daha yakından tanırız ve kişisel özelliklerini biraz daha öğreniriz. Ömer daha fütursuz davranan ve aklına eseni yapmaya yakın bir karakterdir. O günün gece yarısında kalkıp teyzesi Emine’nin evine gider. Ancak evde durumlar kötüdür ve Macide’nin babasının ölüm haberi gelmiştir. Gecenin sabahında odasına kapanan Macide uyanır ve Ömer onunla kahvaltı yapma fırsatını kaçırmaz. Daha sonra Macide’yi konservatuara bırakmak istediğini söyler ve ikisi birlikte evden çıkar.
Ömer
Ömer aslında postanede çalışan bir memurdur ve Macide’yi bıraktıktan sonra iş yerine gider. Macide ile görüşmeyi bırakmaz ve daha sonra onu okuldan almak için konservatuara gider. Artık yakınlaşmışlardır ve Ömer ona duygularını anlatmıştır. Macide bu durumdan memnun olur ve iki sevgili sık sık görüşmeye başlar. Ama Macide’nin babasının ölmesiyle birlikte Emine ve Galip’in ondan aldığı para da son bulur ve bunun da etkisiyle Emine ve Galip çifti Macide’ye artık tavır alır. Onun sık sık Ömer’le buluşmasını bahane edip evden ayrılmasına neden olurlar. Ömer’in de istediği olmuştur, Macide’yi o evden alır ve birlikte yaşamaya başlarlar. İlk başlarda araları çok iyi olsa da zamanla geçim sıkıntısı iyi giden hayatlarını alt üst etmeye başlar.
Macide ve Ömer’in Evliliği
Artık evli olan Macide ve Ömer zor şartlar altında birlikte yaşamaya devam eder. Bu sırada Ömer işine devam etmektedir ve iş yerindeki tek arkadaşı Hafız Efendi ona bir gün bir sırrını açık eder. Hafız Efendi kayınbiraderinin bir davası için ihtiyacı olan parayı postanenin kasasından daha sonra ödemek üzere almıştır ama dava bir türlü görülmediği için henüz yerine koyamamıştır. Bu sırada bir gün Nihat ve Profesör Hikmet Ömer’i ziyaret etmek için evine gelir. Ama Macide her ikisinden de pek hoşlanmaz. İçimizdeki Şeytan romanı sırların adım adım açığa çıktığı ve her satırda karakterlerin biraz daha açığa çıktığı bir romandır.
Ömer’in İçindeki Şeytan
Parasızlık Ömer’i giderek daha da zorlar. Nihat bu sırada siyasi olaylarla yakından ilgilenir ve gazetede tehlikeli yazılar yazmaktadır. Aynı zamanda Ömer’i Hafız Efendi’yi tehdit ederek ondan para istemesi için ikna eder. Hacı Efendi sırrı açığa çıkmasın diye çok yakın olduğu ama birden onu tehdit etmeye başlayan Ömer’e para vermek durumunda kalır. Bu durum Ömer’i çok üzer ve daha sonra pişman olur. Parayı da gidip Nihat’ın yüzüne fırlatır ve bunu ancak onun hak ettiğini söyler. Bu sırada bir akşam dışarı çıkan ve arkadaşları ile buluşan Macide ve Ömer, Bedri’yle karşılaşır. Bedri Ömer’in bir arkadaşıdır ve Macide’den daha önceden hoşlanmaya başlamıştır. Ömer bir akşam eve geldiğinde MAcide ve Bedri’yi baş başa bulur ve yanlış anlar. Hemen tepki gösterir ve Macide bu olaya çok bozulur. Ömer yine daha sonradan pişman olup her ikisinden özür dilese de Macide olayı hemen unutamaz. İçimizdeki Şeytan zaman zaman Ömer’in içine girip onu farklı davranmaya yönelten şeytanın da aynı zamanda hikayesidir.
Karanlık Gece
Bir akşam yine arkadaşlarının teklifini kabul ederek dışarı çıkan Ömer ve Macide çifti çok kötü bir gece geçirir. Çünkü her ikisi de çok içmiş ve Macide tuvalette masadakilerden birisi tarafından sıkıştırılmıştır. Daha sonra ise Ömer’in gözü önünde Profesör Hikmet adlı Ömer’in bir arkadaşı tarafından tacize uğrar. Ömer bunu görür ama Hikmet’e olan borcundan dolayı bir şey diyemez. Üstelik bütün gece Ümit isimli bir kadınla yakınlaşmış ve onunla konuşmuştur. Bu gece Macide için bir kırılma noktası olur ve artık Ömer’le arası iyice açılmıştır. Artık her şeyden ve Ömer’den bir tiksinti duyar. Parasızlıktan başı derde giren Ömer ise tutuklanır. Tutuklanmadan önce Macide’ye mektup yazmıştır ve Macide gözü yaşlı mektubu okurken Bedri gelip bu haberi ona verir. Olaylar gelişirken İçimizdeki Şeytan her bir karakteri yakından tahlil eder ve bu açıdan Sabahattin Ali çok başarılı bir yazardır.
Bedri ve Macide
Ömer tahliye olmak üzeredir ama Macide’ye yaptıklarından dolayı çok utanır. Macide Bedri ile birlikte onu sık sık ziyaret etmiştir. Son gelişlerinde Ömer, Bedri’ye tahliye olacağını ama ona yaptıklarından dolayı utandığı için artık Macide ile görüşmeyeceğini ve onu Bedri’ye emanet ettiğini söyler. Romanın sonuna doğru İçimizdeki Şeytan her bir karakteri kötü davranmaya yol açan şeyin aslında kendi içlerinde bulunan bir şey olduğunu iyice açığa çıkarır.
Psikolojik Çözümlemeler
İçimizdeki Şeytan karakter tahlilleri ve psikolojik çözümlemeler açısından en başarılı romanlarımızdan birisidir. Her bir karakterin incelenişi ve ele alınışı çok başarılıdır ve olaylar ilerlerken kitabın akıcılığı ve anlatımı da çok başarılıdır. Yayınlandığı günden itibaren defalarca yeniden basılan ve okunan İçimizdeki Şeytan edebiyat tarihimizdeki en başarılı romanlardan birisidir.
Sabahattin Ali: İçimizdeki Şeytan
